Oorsprong
Net als andere stamboomonderzoekers zijn ook wij benieuwd waar onze achternaam vandaan komt. Helaas hebben onze voorouders het ons niet eenvoudig gemaakt.
Lang voordat Napoleon in 1811 via een decreet verkondigde dat iedere inwoner van het huidige Nederland een achternaam moest hebben, droegen onze voorouders deze naam al. Niet altijd geschreven als Boot, maar ook in varianten als Booth, Bood, Boodt, Both enzovoort.
In onze genealogische database vindt u alle varianten die tot op heden zijn teruggevonden.
Ontstaan
Het is niet duidelijk hoe de naam Boot is ontstaan. Een aantal bronnen geeft evenzovele mogelijkheden en zelfs meer dan dat. In dit licht bezien, is de kans uitermate klein dat alle families Boot in Nederland dezelfde stamvader hebben. De kans dat de oorsprong van de naam voor alle families hetzelfde is, lijkt zelfs uitgesloten. We moeten dus vaststellen dat er in Nederland verschillende families Boot leven of geleefd hebben die niet aan elkaar verwant zijn.
Uit verder onderzoek zal moeten blijken of er een relatie bestaat tussen verschillende families die op dit moment nog geen onderling verband hebben. Het gaat dan echter om enkele individuele families en niet om alle families met de naam Boot.
Nederland
In Nederland zijn verschillende verklaringen voor de herkomst van de naam. Veel mensen zullen bij het horen van de naam Boot onmiddellijk denken aan een vaartuig. Iemand die een boot had, noemde zich Boot. Net zoals de bakker, die zich voorzag van de naam Bakker. Deze eenvoud gaat voor de families Boot niet op. Hoewel het niet ondenkbaar is dat van een enkele familie de naam wel afkomstig is van een vaartuig, zal het meestal niet opgaan. Waar de naam van een specifieke familie wel vandaan komt, is voor de stamboomonderzoekers nog een vraag waar ze graag het antwoord op zouden vinden.
Er zijn verschillende aanwijzingen dat Ghisebrecht Bothensoon in de 12e eeuw de achternaam Booth of variant in Holland heeft geïntroduceerd.
Geschiedschrijver Matthijs Baalen, geboren in 1611 te Dordrecht, schrijft:
“Ghisebrecht Bothensoon, Heere van Laar, sterft binnen Utrecht Anno 1123. Heeft nagelaten bij Vrou Gerpirg zijnen Wijve: Gerard, genaamd Botho, ’s Graven Hofmeester van Holland (adviseur aan het hof van de Graaf van Holland). Heer Aarnd, Proost van het kapittel van St. Marie te Utrecht en stond rechtstreeks onder de bisschop van Utrecht. Badeloch, zij trouwde met Egbert van Amstel wiens familie een rol speelde bij de dood van Floris V samen met de edelen Herman van Woerden en Gerard van Velzen.”
Johan van Beverwijck schrijft omstreeks 1640 het volgende:
“Sommige schrijven dat dit geslacht oirspronck heeft van Nicol Boot, Grave van Sombria, in Oostenrijck (die oock het selfde wapen voeren, een klimmend Hert van sabel op gout, met een kroon op den helm) ende Vrouw Susanne van Beyeren 1127. Stellen onder ‘d eerste nakomelingen veel Ridders, die ick (vermits my daer van in geen publijcke schriften is gebleken) hier heb overgeslagen.
Dat de dochter van Godefroy, Geertruijd, deze afkomst ontkent, heeft waarschijnlijk een andere reden. Helaas is dit verhaal niet meer op betrouwbaarheid te toetsen. Dat wil echter niet zeggen dat het dus niet waar is. Godefroy moet zijn kennis ergens vandaan hebben gehaald. En waarom zou Geertruijd meer of betere kennis hebben dan haar vader?
Ook andere families zouden hun achternaam kunnen danken aan de voornaam Bote of Bothe.
Verveners (turfstekers) gebruikten een stuk gereedschap dat de naam bod, budde, botte, both, bothe of booth had. Deze verveners hadden hun werkgebied in wat nu ongeveer het Groene Hart van Holland is. Eén van deze verveners, Jan Jansz in ’t Velt of Veld, veranderde zijn naam omstreeks 1650 in Boot. De genealogie van deze familie vindt u op deze website bij de parentelen.
Uiteraard blijft ook de mogelijkheid bestaan dat er families Boot zijn die de oorsprong van hun achternaam wel vinden in een vaartuig.
In het Noord-Hollandse plaatsje Zijpe nam een pachter de naam aan van zijn pachtheer Boot. Dit een bewijs temeer dat de verschillende families Boot in Nederland niet allemaal bloedverwanten van elkaar zijn.
Belangrijkste bronnen van bovenstaande informatie:
Het Meertens Instituut
Ancestry.com
Dictionary of American Family Names, Oxford University Press, ISBN 0-19-508137-4
