Giessenburg, Cornelis de Boodt
(Lijfspreuk van Cornelis de Boodt, heer van Giessen-Nieuwkerk, Giessenburg enz.:
“Gezegend is het Vaderland, Dat door Eendracht is Bestand”
Het kerkgebouw
In het verleden bestonden vele dorpen en steden uit Vrije Heerlijkheden. De ambachtheer uit de Heerlijkheden hadden veel zeggenschap o.a. om de dominee te benoemen, daarom hadden deze heren ook hun eigen bank in de kerk een zgn. HEERENBANK. Deze bank stond hoger op zijn voetstuk als de rest van de banken, een zichtbaar onderscheid in de kerk. Boven de bank was een luifel geplaatst, maar deze is tijdens de verbouwing in 1971 niet meer terug geplaatst.
Naast de vele grafzerken en de prachtige kroonluchters zien wij verder de rouwborden en de graftombe. Helaas is de graftombe aan het oog onttrokken daar men het orgel ervoor heeft geplaatst.
Het monument is opgebouwd uit een geprofileerde opbouw, voorstellende een tombe en gedragen door twee gestyleerde leeuwenpoten. De gebruikte materialen zijn hier zwart marmer uit de omgeving van Philipville (België) en profielwerk in Ourthehardsteen. Boven de tombe een letterplaat van zwart marmer met latijnse tekst, aan iedere zijde geflankeerd door acht kwartieren, bekroond door twee wapens, afgesloten met een kroon. De wapens worden vastgehouden door twee eenhoorns. Het geheel is afgesloten door geprofileerde lijsten en gebeeldhouwde festoenen. Wapens, lijsten en beeldhouwwerk zijn uitgevoerd in blanc clair. Het monument is door een poort omsloten, bestaande uit twee marmeren zuilen van dezelfde steen als de tombe, verder een zware boog, waarop vijf stadswapens zijn aangebracht: Giessenburg, Giessen-Nieuwkerk, Burgravenstein, Cadzand en Lodijk. De afmetingen van het monument bedragen inclusief de boogomlijsting 3 x 4,5 mtr.De Nederlandse vertaling uit 1917 van de Latijnse tekst is hieronder weergegeven:
Ter eeuwigdurende gedachtenisVan den heer Cornelis de Boodt, Heer van Giessenburg, Cadsand, Bingeartskerke, Burggraaf van Stijn en Lodijk: enz.Gesproten uit den zeer oude en edele familie Boodt wier voorvaderen gedurende meerdere eeuwen in Vlaanderen onder de ridders geteld zijn, en in de senaat en in de krijgsdienst onder de eersten hebben uitgeblonken, deze … met zijn vader de gezuiverde … omhelst te hebben, heeft geen ereposten verkregen en ook niet begeerd. Echter heeft hij in zijn vrijplaats als Consul van het Frankenland altijd gerechtighijden met den hoogste lof uitgeoefend.
Hij stierf den 3e Juli 1718 in den ouderdom van 85 jaren. Zijne gemalin die hare echtgenote Zou volgen, de eerbiedwaardige vrouwe Cornelia Droste, dochter van den hoogmogenden Heer Mathieu Droste, eertijds Stadhouder van Heusden en krijgoverste uit een adellijk en ridderlijk familie in Westpalen, welke familie en iedere klooster en rang edelen leden telde, deze echtgenoote heeft met hare bedroefde kinderen door de alwijze beschikking Gods, zijn gebeente in dit dorp doen rusten en dit grafmonument met een opschrift willen versieren.
De grafkelder
De grafkelder van de familie De Boodt had de volgende afmetingen, de kelder was ± 4 meter lang en 3 meter breed. De diepte was 1,5 meter met een trap van 6 treden.
Nu is er niets meer van te zien. De grafkelders zijn bij de restauratie in 1971 dichtgegooid.
Rouwborden
Rouwborden, wapenborden en rouwkassen kwamen vroeger in bijna alle kerken voor. Eenvoudig, doch ook luxueus of uitgebreid. Voor het aanbrengen en het onderhoud van dergelijke borden moest aan de kerk een vrij hoog recht worden betaald, jaarlijks te voldoen. Hoe groter het bord hoe meer kwartieren, des te hoger het bedrag dat men moest betalen voor de instandhouding van de borden. Aan het einde van de 18e eeuw, na de Franse Revolutie, moesten de borden en kassen verdwijnen en konden de families ze terugkopen. Stelde men daar geen belang in dan werden ze vernietigd, verbrand, spijtig genoeg voor de historie. Deze vorm van vernietiging gebeurde ook met de grafzerken waarop wapens aanwezig waren. Gelukkig zijn er nog veel gespaard gebleven. Zo ook in de Ned. Hervormde kerk te Giessenburg. Op de rouwborden zien wij het wapen van de overleden persoon staan, vastgehouden door de zgn. schildhouders. In deze kerk is het meestal een leeuw of een eenhoorn. Ook stond er weleens een rijm op wapens van oude geslachten. Eén van de bekendsten zijn: Brederode de Edelste, Wassenaar de Oudste, Egmond de Rijkste en Arkel de Stoutste.Verder treffen we op het bord nog kleine wapentjes aan. Deze wapentjes noemt men kwartieren, d.w.z. de afstamming van de overlevende. Op enkele borden staan 16 kwartieren. Op de borden met 16 kwartieren staan 8 kwartieren van moederszijde aan de linkerkant, dus rechts, en van vaderskant rechts, dus links. (vooraanzicht). Hoe komen wij aan 16 kwartieren?
2 ouders: 1 X 2
4 grootouders: 1 X 3, 2 X 4
8 overgrootouders: 1 X 5, 3 X 7, 2 X 6, 4 X 8
16 bet-overgrootouders: 1 X 9, 5 X 11, 3 X13, 7X15, 2X10, 6X12, 4X14, 8X16
De oneven cijfers zijn dus van vaders kant en even cijfers van moeders kant.
Rouwbord van Cornelis de Boodt
Cornelis de Boodt was heer van Moersbergen, Cadzand, Giessenburg, Giessen-Nieuwkerk, Bingaatskerke en kanunnik van St.-Pieter te Utrecht en erfwatergraaf van de Overwaard. Cornelis werd geboren te Sluis op 22 dec. 1680. Hij huwde in 1706 met Charlotte Nicolaas Borre van Amerongen, overleden 17 maart 1711. In hetzelfde jaar 1711 trouwde hij voor de 2e maal. Z’n tweede vrouw werd Charlotte Wilhelmina van Arkel. Zij was een dochter van Roelof van Arkel en Philippina Stauton. Charlotte werd in Doorn op 28 maart 1680 gedoopt en in Utrecht op 18 april 1740 overleden. Zij is begraven in Doorn. Kinderen uit het tweede huwelijk:
2. Cornelia Philippina de Boodt
Enkele gegevens van het bord:
Boven in staat OVERLEDEN 23 maart en onderaan 1720.
In het midden: het wapen van de familie “de Boodt”, vastgehouden door twee klimmende eenhoorns.
De kwartieren aan de rechterzijde zijn van:
de Boodt (1)
Brasser (5)
De Schelhavere (3)
Bave (7)
De Visch (9)
Reubs (13)
Parlandt (15)
Ridschaert (11)
Aan de linkerzijde van:
Droste (2)
Ruysch (6)
Steckine (4)
De Bevere (8)
Vielleke (10)
Velde van Vliet (14)
Bellinckhove (16)
Enden (12)
Dit rouwbord heeft een laat barokke vorm ± 1600 – 1700.
Cornelia Philippina de Boodt
Cornelia Philippina de Boodt is een dochter van Cornelis de Boodt en Chalotte Wilhelmina van Arkel. Cornelia is geboren op kasteel Moersbergen op 15 juni 1712 en overleden te Utrecht op 3 maart 1742. Haar eerste huwelijk was met Mr. Johannes van der Mandere en haar tweede huwelijk op 29 maart 1733 met Johan Daniël d’Ablaing heer van Haulsain en Peursum. Het rouwbord bestaat uit een ovaal gedeeld schild, met rechts het wapen van haar tweede man d’Ablaing en links het wapen van de familie “de Boodt”. Het schild wordt gedekt door een kroon van vijf bladeren, een zgn. markiezenkroon met recht een leeuw en links een eenhoorn. Daaronder staat de volgende tekst:
“Voor de Illuster C.P. de Boodt van Giessenburg, echtgenote van een zeer vooraanstaande en edelmoedige stadhouder in Giessenburg en Giessen-Nieuwkerk, Heer van Haulsain, Moersbergen, Cadsand, Bingaertskerke enz., erfwatergraaf van de Overwaard, heeft de echtgenoot voor zijn geliefde echtgenote, die zich onderscheiden heeft in trouw, met wie hij 9 jaar gelukkig heeft geleeft, ter eeuwige nagedachtenis dit monument opgericht.”
Maria Johanna de Boodt
Maria Johanna de Boodt was een ongehuwde dochter van Cornelis de Boodt en Cornelia Droste van Vissering, overleden 4 april 1759. Het schild bestaat uit het wapen van “de Boodt” in ruitvorm. (dit was in die tijd voor een ongehuwde vrouw gewoonlijk). Het schild wordt gedekt door een markiezenkroon en wordt vastgehouden door afgewende eenhoorns.
Opmerkingen:
1. Tot op heden is er geen wetenschappelijk bewijs gevonden dat deze familie “de Boodt” uit Dordrecht afkomstig zou zijn. De oudst bekende Boo(d)t die, tot nu toe, in Brugge is gevonden is Nicolaas de Boodt geboren rond 1360.
2. Zie ook de pagina over “De Boodt en de Ridderhofstad Moersbergen”.
Bronvermelding:
Met toestemming overgenomen uit het boekwerkje: “De Rouwborden in de Ned. Herv. Kerk te Giessenburg”, uitgegeven door: © 1987, Geschiedkundige Vereniging Giessenburg en Schelluinen.