Eind juni (1940) Mijn burgemeesterschap geeft me na de spannende episode van de 22e juni geen bijzondere moeilijkheden. We konden ons bezinnen op de inhoud van de sedert 3 juni verschijnende “Verordnungsblätter für die besetzten niederländischen Gebiete”. We hebben geen Joden in de luchtbeschermingsdienst zodat we geen problemen hebben met betrekking tot hun ontslag bij de luchtbeschermingsdienst. We hebben genoten van de anjerdemonstratie op 29 juni naar aanleiding van de verjaardag van de Prins, maar gelijktijdig is er ook het gevoel van: “pas toch op!”. We mogen niet langer naar de B.B.C. luisteren.

November 1940 De Jodenkwestie – ook al heb ik er weinig mee van doen – geeft veel stof tot nadenken, overleg en koersbepaling. Ook onze houding als burgemeester aan te nemen t.o. de bezettingsautoriteiten, is een chronisch discussiepunt op onze kringvergadering.

April 1941 De burgemeesterssamenkomsten vinden steeds in een prettige sfeer plaats. Geen N.S.B.-ers noch Duitsgezinden. Een steeds weerkerend discussiepunt: zal de N.S.B. de leiding al of niet in handen krijgen. Mussert is nog steeds niet aangewezen. De overgang van ambtenaren en beambten naar de N.S.B. is van geen betekenis. Er is een opleidingsinstituut voor aspirant – N.S.B. burgemeesters in het leven geroepen. Het pleit voor het huidige burgemeesterskorps. Slechts enkelen zijn overgelopen. Het is om te lachen als men het programma leest. Drie maanden schriftelijke opleiding. Een week mondeling plus een reisje naar Duitsland. Daarna volontairen op een secretarie waar N.S.B. gezinde burgemeesters zitten.

Augustus 1941 Met ontroering en verontwaardiging vernam ik de tijding van het buiten werking stellen der gemeenteraden. Door deze maatregel is het meespreken van de bevolking uitgesloten. Dit is in flagrante strijd met het bezettingsrecht en met de uitspraak van Seyss Inquart. Ons volk zal dit onrecht niet verdragen.
Ik besprak deze onrechtmatige daad met vriend Berkhout. Ik was er zo vol van, dat ik besloot, een protest klandestien te verspreiden. Anton Berkhout en ik werkten nauw samen. Het is een kleine brochure geworden. Het drukken gaf geen moeilijkheden, want drukker Rutgers wilde het drukken. Ik heb van enkele personen geld gekregen voor druk- en verzendkosten.

De druk op Commissarissen der Koningin en burgemeesters wordt steeds intensiever. Telkens komt de vraag in de burgemeesterskring op: “kunnen we nog langer aanblijven?”. Mijns inziens zo lang mogelijk. Ik geloof dat we tegenover de bezetters net zo veel mogen liegen en bedriegen als het Nederlandse belang er mee gediend is en burgers daardoor veilig gesteld kunnen worden.

April 1942 Ik werd bij de S.D. geroepen omdat 50 m telefoondraad verdwenen is bij de in Terborg-Westerdorp geplaatste zoeklichten. Ik had er ook geen verklaring voor. Ze konden mij er moeilijk voor verantwoordelijk stellen. Ik opperde, dat de Duitse militairen het misschien zelf wel gedaan hadden, om een extra zakcentje te hebben, maar dat argument vond geen gunstig onthaal. Een gelukkiger greep was mijn veronderstelling, dat een hooiwagen de schuldige was. Men had mij verteld dat de draden te laag over de weg hingen. Met de laatste verklaring namen de heren genoegen, want daarmee waren zij tegenover hun superieuren weer gedekt. Na een half uur kon ik gaan.

De Jodenvervolging krijgt een steeds drastischer karakter. Ik ben geschrokken toen ik op 4 mei voor het eerst Joden met een ster op de borst zag lopen. Ik kreeg een gevoel van diepe vernedering. Maar ook de overtuiging, dat ze door onderduiken zo veel mogelijk geholpen moeten worden.

November 1942 Omdat de Grüne Polizei met succes dorpen heeft omsingeld en uitgekamd en ik in Arnhem vernam dat Varsseveld een broeinest is van onderduikers, Joden en anderen, heb ik in overleg met de goede politie een controle georganiseerd, nadat we degenen, waar een onderzoek zou worden ingesteld, hadden gewaarschuwd.
Meerdere Joden heb ik laten waarschuwen wegens hun brutaliteit. Sommigen gaan naar de markt in Doetinchem of gaan een voetbalwedstrijd in Lichtenvoorde bijwonen.

21 November 1942 had ik een bespreking met secretaris-generaal Frederiks over het al of niet meewerken als burgemeester aan de arrestatie en deportatie van Joden. Vanzelfsprekend was het ontoelaatbaar dit te doen. Frederiks vertelde, kort voor Karnebeeks dood een gesprek met hem te hebben gehad. Karnebeek had toen gezegd: “Je moet over het Jodenvraagstuk niet struikelen.”. Hij betreurde het, dat enkele collega’s telefonisch ontslag hadden gevraagd naar aanleiding van deze kwestie en van het arresteren van gijzelaars, omdat hij met Schmidt daarover in onderhandeling was.

1 Maart 1943 beëdigde de Commissaris der Koningin mij in verband met mijn herbenoeming. Ik had gedacht dat er geen aandacht aan geschonken zou worden, doch de “materiële” belangstelling van de zijde der boeren en burgers was zo groot, dat onze kelder wel een slagerij en een boter- en eierzaak leek, terwijl de sigaren en de dranken ook goed vertegenwoordigd waren. We konden onze familie en vrienden weer voorthelpen.

Juni 1943 De jaarklassen 1922-1924 moesten, volgens een circulaire van juni 1943, zonder uitzondering naar Duitsland. Later volgden de jaarklassen 1924-1927. Alleen voor de jaarklassen 1917-1921 bestonden vrijstellingsmogelijkheden voor sleutelposities.
Zelden heb ik groter voldoening gehad over mijn aanblijven als burgemeester dan op dit tijdstip, nu de Duitsers op meedogenloze wijze ons volk gaan inschakelen om de reeds verloren oorlog voort te kunnen zetten.
Zoals we met distributiekaarten en persoonsbewijzen de mensen hebben kunnen helpen, zo wordt het nu een sport, om de burgers uit Duitsland te houden. Ik denk o.a. aan de verjongingskuur van de brandweer en de bosbrandweer. Eerst nu leer ik de waarde en de werking kennen van de langzaam-aan-werkende ambtenarenmolens. Het is in één woord een genot, om de ene Duitse instantie tegen de andere uit te spelen.