De Boodt en de Ridderhofstad Moersbergen

De Ridderhofstad Moersbergen
In 1435 wordt het huis voor het eerst vermeld. In dat jaar krijgt Steven van Sleen een opstal en een zaalbouw van twee lagen, genaamd Moe(r)sbergen. : ‘dat de goederen te Doorn met te timmeringe Maersbergen (nu Moersbergen genaemt) aengecoft en getimmert sijn bij die Van Sleen’. Hij verbouwt al direct heel wat aan het gebouw, nog nauwelijks een kasteel op dat moment. Hij bouwt een zuidoostelijke vleugel aan. Na het overlijden van Steven in 1457 ging het kasteel over op zijn kleinzoon Bertolmeus van Waell, die op 28 oktober 1492 ‘de nahand aan die vrije thijnsweer van den goede tot Moerberch met husinge, boemgaert, gheboemt dat daer op staet ende met allen sijnen toebehoeren alsoe alst gelegen is in den kerspell van Doern’ opdroeg aan domproost Symon van der Sluys ten behoeve van zijn zoon Dirck II, onder beding ‘dat het goed nimmermeer uit zijn geslacht vervreemd of eenigszins bezwaard zoude mogen worden, zolang als er iemand uit zijn lijf gesprooten in weze zoude zijn’. Bertolmeus, onder meer burgemeester en raad van Utrecht, overleed in 1493. De familie Van (den) Waell blijft gedurende een ruime eeuw eigenaar van het slot.

Verkoop aan Cornelis de Boodt

Het blijft een lange tijd stil in de berichtgeving rond het huis Moe(r)sbergen, maar in 1539 erkennen de Staten van Utrecht het huis als ridderhofstad. Wanneer een huis als ridderhofstad werd aangemerkt, was het vrijgesteld van belasting, zo hadden de Staten op 27 oktober 1536 vastgelegd. Echter niet elk huis was een ridderhofstad, het huis moest aan voorwaarden voldoen. De bezitter moest tot de ridderstand behoren, het huis diende riddermatig te zijn, dat wil zeggen dat het een gracht, een ophaalbrug diende te hebben, en onder de bebouwing moesten “bauhuysen” aanwezig zijn. Voor het huis Moersbergen kwam deze erkenning dus in 1539, en dat geeft aan dat het destijds in ieder geval een riddermatig uiterlijk vertoonde.

In 1707 krijgt het huis een nieuwe eigenaar: Catharina Maria van Oestrum verkoopt als laatste nazaat van de Van Wael van Moersbergen, In 1707 verkreeg zij van de Staten ontheffing van het ‘fidei commis’, dat wil zeggen van de bepaling die Bertolmeus van Waell in 1492 bedongen had” het huis aan de Cornelis de Boodt. (Akte van akkoord 17-02-1707, over verkoop van ridderhofstad Moersbergen, plecht d.d. 21-10-1679 voor het gerecht van Doorn). (Akte van overdracht 29-04-1707, tot transport van ridderhofstad Moersbergen).

Moersbergen 1646, tekening van R. Roghman

Moersbergen omstreeks 1750, tekening Jan de Beijer

Kaart van de Ambachts Heerlijkheid en Landerijen van Moersbergen 1721, getekend door landmeter Justus van Broekhuyzen, het terrein met de rechte lanen en de Folcoldusheuvel steken duidelijk af tegen de kleinschalige verkaveling van de omgeving.

De renovatie

De Boodt ging vlijtig aan de slag en veranderde behoorlijk wat aan het kasteel. De entrée werd verplaatst om de zichtlijn van de ingang in één lijn met het park om het huis heen te verenigen. De brug werd vervangen voor een stenen exemplaar met ijzeren balusters. Daarnaast liet De Boodt de schildmuren verlagen. Op deze manier verloor Moersbergen zijn riddermatig uiterlijk. Er kon geen twijfel meer over bestaan, met een vaste brug en lage schildmuren was het kasteel een woonhuis en geen verdedigingsburcht meer.

Halverwege de 18e eeuw trouwt de laatste De Boodt, Cornelia Philippina, haar tweede man: Johan Daniël d’Ablaing. Met dit huwelijk kwam het huis in de handen van het geslacht d’Ablaing van Giessenburg.

Moersbergen 1920 voor de grote verbouwing van 1930

recente foto 1 van Kasteel Moersbergen

recente foto 2 van Kasteel Moersbergen

– Zie eventueel ook: Familiewapen Cornelis de Boodt in Heraldiek
– Met dank aan Henk Ruis voor de recente foto’s en nadere informatie.

Verstuur ons gegevens

Zonder uw hulp kunnen wij ons genealogische database niet verder uitbreiden met nieuwe gegevens. Dus heeft u gegevens die binnen de familienaam 'Boot' vallen stuur het ons aub door.

Ondersteun ons werk

Wij als genealogisch team familienaam 'Boot' hopen van harte dat u ons werk waardeert. Indien u ons wilt ondersteunen klik dan op onderstaande knop.